Εγγραφή και εξάλειψη προσημείωσης υποθήκης με πρακτικό διαμεσολάβησης

Το άρθρο 13 του Ν. 5095/2024, το οποίο τροποποίησε το άρθρο 1274 του Αστικού Κώδικα, αποτελεί σημαντική εξέλιξη στο ελληνικό δίκαιο, εναρμονίζοντας την ερμηνεία των διατάξεων περί ιδιωτικών διαφορών με τον θεσμό της διαμεσολάβησης, όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 8, παρ. 5 του Ν. 4640/2019. Στόχος του είναι η αποσυμφόρηση των Δικαστηρίων από υποθέσεις που χαρακτηρίζονται ως τυπικές, ενώ παράλληλα ενισχύεται ο ρόλος των δικηγόρων και των διαμεσολαβητών στις συναλλαγές.

Η εγγραφή προσημείωσης υποθήκης είναι μια διαδικασία με μεγάλη σημασία για την εξασφάλιση δικαιωμάτων πιστωτών και γενικότερα για την εξασφάλιση των απαιτήσεων σε περιπτώσεις χορήγησης δανείων ή άλλων οικονομικών συναλλαγών. Η χρήση πρακτικού διαμεσολάβησης ως μέσου για την επίτευξη συμφωνίας πριν την εγγραφή προσημείωσης αποτελεί μια σύγχρονη προσέγγιση που διευκολύνει τις διαδικασίες και εξοικονομεί χρόνο και κόστος.

 

Τι είναι η προσημείωση υποθήκης;

 

Η προσημείωση υποθήκης είναι ένα μέτρο ασφαλείας που λαμβάνεται μέσω δικαστικής απόφασης και εγγράφεται στα δημόσια βιβλία υποθηκών στο Υποθηκοφυλακείο ή καταχωρείται στο Κτηματολόγιο. Εξασφαλίζει την απαίτηση του δανειστή πάνω σε ακίνητο του οφειλέτη μέχρι την ολική εξόφληση του ποσού, για το οποίο έχει εγγραφεί η υποθήκη. Στην ουσία, λειτουργεί ως προσωρινό μέτρο προστασίας, παρέχοντας στο δανειστή δικαίωμα προτεραιότητας σε περίπτωση πλειστηριασμού.

 

Νέο Πλαίσιο Διαδικασίας

 

1. Εγγραφή και εξάλειψη προσημειώσεων από δικηγόρους και διαμεσολαβητές:

 

• Για συναινετικές προσημειώσεις υποθηκών, οι διαδικασίες εγγραφής και εξάλειψης δεν θα απαιτούν πλέον δικαστική απόφαση.

• Θα πραγματοποιούνται μέσω συμφωνίας των μερών, η οποία συντάσσεται από δικηγόρους ή συντάσσεται πρακτικό διαμεσολάβησης.

• Το σχετικό έγγραφο κατατίθεται απευθείας στα Υποθηκοφυλακεία ή το Κτηματολόγιο.

 

2. Κατ’ αντιδικία διαδικασίες:

 

Υποθέσεις όπου δεν υπάρχει συναίνεση των μερών θα εξακολουθούν να υπάγονται στην αρμοδιότητα των δικαστηρίων με την υφιστάμενη διαδικασία:

 

• Αίτηση στο δικαστήριο: Ο δανειστής υποβάλλει αίτηση για την εγγραφή προσημείωσης.

• Δικαστική απόφαση: Το δικαστήριο εξετάζει τα στοιχεία και εκδίδει απόφαση.

• Εγγραφή στα δημόσια βιβλία: Με βάση τη δικαστική απόφαση, γίνεται εγγραφή στα αρμόδια Υποθηκοφυλακεία ή το Κτηματολόγιο.

 

 Σημαντικά Στοιχεία της Μεταρρύθμισης

 

• Ευελιξία και ταχύτητα: Οι διαδικασίες εγγραφής και εξάλειψης απλοποιούνται, μειώνοντας τον χρόνο και το κόστος που απαιτούνταν για τη δικαστική προσφυγή.

• Αναβάθμιση του ρόλου των δικηγόρων και διαμεσολαβητών: Οι επαγγελματίες αυτοί αναλαμβάνουν αυξημένες ευθύνες και προσφέρουν εξειδικευμένες υπηρεσίες σε ένα κρίσιμο πεδίο.

• Εξοικονόμηση πόρων για τα δικαστήρια: Η μεταρρύθμιση στοχεύει στην απελευθέρωση δικαστικού χρόνου, επιτρέποντας την εστίαση σε υποθέσεις που απαιτούν ουσιαστική κρίση.

 

Πρακτικό Διαμεσολάβησης και Εγγραφή Προσημείωσης

 

Όταν τα μέρη συμφωνήσουν μέσω διαμεσολάβησης, συντάσσεται ένα πρακτικό διαμεσολάβησης, το οποίο περιλαμβάνει λεπτομερώς όλα τα στοιχεία για την εγγραφή προσημείωσης. Το πρακτικό αυτό έχει ισχύ δικαστικής απόφασης, εφόσον κατατεθεί στο αρμόδιο Δικαστήριο και επικυρωθεί. Στη συνέχεια, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εγγραφή της προσημείωσης στο Υποθηκοφυλακείο ή το Κτηματολόγιο.

 

Πλεονεκτήματα χρήσης πρακτικού διαμεσολάβησης

 

• Εξασφάλιση συναίνεσης: Η διαδικασία βασίζεται στη συμφωνία και την καλή θέληση των μερών.

• Αμεσότητα: Το πρακτικό μπορεί να συνταχθεί και να κατατεθεί άμεσα.

• Ευελιξία: Δίνεται η δυνατότητα να διαμορφωθεί μια λύση προσαρμοσμένη στις ανάγκες των μερών.

 

Νομοθετικές Τροποποιήσεις

 

Η τροποποίηση του Αστικού Κώδικα (ΑΚ) και του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (ΚΠολΔ) μέσω του Ν. 5095/2024 εναρμονίζεται με τη φιλοσοφία του Ν. 4640/2019 για την προώθηση της διαμεσολάβησης. Ειδικότερα:

 

• Προβλέπεται η ισχύς πρακτικών διαμεσολάβησης ή συμβολαιογραφικών εγγράφων ως μέσων εγγραφής ή εξάλειψης προσημειώσεων.

• Καθορίζεται η διαδικασία και οι προϋποθέσεις για τη νομιμότητα και την καταχώριση των συμφωνιών αυτών.

 

Συμπέρασμα

Η νέα διαδικασία εγγραφής και εξάλειψης συναινετικών προσημειώσεων υποθηκών μέσω δικηγόρων και διαμεσολαβητών αντικατοπτρίζει μια σύγχρονη προσέγγιση στη διαχείριση τυπικών υποθέσεων, εξοικονομώντας πόρους και ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα του δικαστικού συστήματος. Παράλληλα, προωθεί τη συνεργασία των εμπλεκόμενων μερών, αναδεικνύοντας τον ρόλο της διαμεσολάβησης ως εργαλείο ειρηνικής επίλυσης διαφορών.